Hoe zit het nu echt met vitamine B6?
Gezondheidsnieuws.
Is vitamine B6 veilig of niet?
Wat een ophef deze week bij het programma Radar over de mogelijke toxische bijwerkingen van vitamine B6! Klopt het eigenlijk allemaal wat er verteld werd, of zit het net iets anders in elkaar? In het programma werden de ‘gevaarlijke bijwerkingen’ van vitamine B6 onder de loep genomen. Dat vitamine B6 voor sommige mensen problemen kan opleveren moge duidelijk zijn. Al heb ik wel de indruk dat er nogal gegoocheld werd met cijfers om de ernst van de situatie te versterken.
Maar goed, is er nu echt een gevaar voor de mensheid, of is het een storm in een glas water?
Vitamine B 6 is een wateroplosbare vitamine, die je normaliter uitplast als je er teveel van binnenkrijgt. Doseringen tussen de 20 en 100 mg zijn wat aan de hoge kant, maar geven voor het gros van de mensen geen problemen. Hoe kan het dan dat er toch ‘bijwerkingen’ optreden bij een kleine groep mensen? Dat ligt niet aan de vitamine, maar aan een zeer individuele hobbel in de biochemie. Het ligt aan de individuele capaciteit om vitamine B6 te kunnen uitscheiden. Sommige mensen kunnen B6 niet afvoeren via de nieren en gaan de vitamine stapelen in het bloed of in de weefsels. Deze mensen hebben (soms zelfs zonder vitamine B6 te slikken) een verhoogde waarde in het bloed.
Zo’n afwijkend uitscheidingsproces is op zich helemaal niks bijzonders, we hebben allemaal wel ergens een afwijking in een biochemisch proces. Zo zijn er mensen die doodziek worden van spinazie, terwijl het voor anderen een superfood is. Ik verbaas me erover dat er zelfs door deskundigen nergens uitgelegd wordt hoe het proces precies verloopt, maar dat we wel gewaarschuwd worden voor de enorme gevaren die we lopen als we B6 willen slikken. Voor heel veel mensen is vitamine B6 geen gevaar, maar juist een belangrijke hulp voor hun gezondheid.
Voor wie het interessant vindt, hier even de feiten op een rij:
Er zijn zes basisvormen van vitamine B6.
Pyridoxine, Pyridoxaal, Pyridoxamine en deze drie kunnen alle drie ook worden omgezet in een gefosforyleerde (sorry, ingewikkeld woord) vorm. Hiermee wordt de vitamine biologisch actief, maar is dan moeilijker door de celwanden te transporteren.
Ongefosforyleerde vormen kunnen wel makkelijk door barrieres en membranen, maar zijn weinig actief in de cel.
De vitamine wordt daarom een aantal keer geactiveerd en gedeactiveerd om uiteindelijk in de cel zijn werk te kunnen doen. Om de vitamine te kunnen activeren en deactiveren zijn er enzymen nodig die alleen werken als er voldoende hulpstoffen aanwezig zijn, de zogenaamde co-factoren. We hebben het hier over zink en magnesium of kalium, calcium, kobalt, en mangaan. Bij een tekort van één van deze mineralen kan vitamine B6 niet geactiveerd worden en kan het dus zijn werk niet doen.
Pyridoxaal-5-Fosfaat is de meest actieve vorm, door deze vorm te suppleren kun je eventuele mineralentekorten omzeilen (niet dat die tekorten daardoor opgelost worden). De kans op B6 stapeling is hiermee kleiner. Maar we zijn er nog niet.
Om vitamine B6 de cel in te krijgen zal het moeten aanhechten aan een receptor op de celwand. Hiervoor heb je het aminozuur l-lysine nodig. Bij een l-lysinetekort ontstaan er dus ook problemen.
Ik snap dat het technisch wordt, maar lees echt even door, want er komt nog meer belangrijks.
Om B6 te kunnen uitplassen moet het worden omgezet naar 4-Pyridoxate. Juist, dat is weer een andere vorm. Daar is een enzym voor nodig (voor de techneuten; het AOX1 enzym) wat ook co-factoren nodig heeft. Dit enzym werkt met vitamine B2, ijzer en molybdeen. Je kunt raden wat er gebeurt als je met één van die stoffen een probleem hebt. (Dan werkt het enzym niet en kun je B6 niet uitplassen.)
Nu is het probleem dat tekorten van die co-factoren meestal niet zichtbaar zijn in het bloed. Dus wanneer je nu enthousiast naar je huisarts gaat, zal hij/zij die tekorten niet vinden. Dat is dan voor hem/haar het bewijs dat het allemaal onzin is. Lekker dan.
Je kunt het de arts niet kwalijk nemen, want zij zijn niet opgeleid in deze materie.
We kunnen dus wel concluderen dat de gevaren niet ontstaan door vitamine B6, maar door de ontbrekende co-factoren. Een B6 tekort in de cel geeft veel klachten, net als tekorten van co-factoren.
Yvonne van Stigt, master in de klinische Psycho Neuro Immunologie
Yvonne van Stigt wordt als evolutionair gezondheidsdeskundige veel gevraagd als spreker voor congressen en lezingen. Zij is afgestudeerd in de klinische Psycho Neuro Immunologie aan de Universiteit van Gerona (Spanje). Meer dan 20 jaar geleden gaf haar eigen lichaam aan dat er iets niet goed ging, Yvonne was chronisch moe. Omdat de onderzoeken in het medische circuit geen duidelijkheid gaven, is zijzelf op onderzoek uit gegaan. Door de verandering van haar voedingspatroon kon zij snel weer functioneren en is zij volop gaan studeren. Dit heeft geresulteerd in een vijftal boeken en de Oerslank organisatie. Op dit moment is Yvonne als hoofddocent betrokken bij de opleiding Orthomoleculair Epigenetisch therapeut
Reactie NPN
5 september 2016 heeft Radar een item uitgezonden over de mogelijke gezondheidsklachten bij gebruik van vitamine B6 supplementen. NPN* heeft Radar een schriftelijke reactie gestuurd, die in de uitzending maar deels is behandeld. De volledige reactie luidt als volgt:
“Brancheorganisatie NPN* betreurt dat consumenten bijwerkingen ondervinden van het gebruik van Vitamine B6. Het informeren van consumenten over nut en veiligheid van supplementen zien wij als een belangrijke taak.
​
Hoge bloedwaarden zijn een logisch gevolg van het slikken van vitamine B6. Dat is op zich geen directe reden voor ongerustheid. Bijwerkingen doen zich daarbij over het algemeen niet voor. De bijwerkingen die zich toch voordoen, lijken persoonsgebonden en treden in incidentele gevallen op. Ze zijn bovendien niet afhankelijk van de dosis.
Veiligheid vitamine B6
In de media worden soms vraagtekens geplaatst bij de veiligheid van vitamine B6. De Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA heeft een veilig niveau vastgesteld van 25 mg, andere autoriteiten achten 100 mg per dag veilig. Toch blijft er discussie en lijken soms tintelingen in handen en voeten te ontstaan door B6 gebruik. Hoge bloedwaarden zijn een logisch gevolg van het slikken van producten met hoge hoeveelheden B6 en op zichzelf geen directe reden voor ongerustheid. Bijwerkingen treden in incidentele gevallen op en lijken persoonsgebonden. Om hierover meer duidelijkheid te geven, heeft NPN, de brancheorganisatie voor voedingssupplementen bij de Universiteit van Maastricht een onderzoek gestart naar vitamine B6. Dit onderzoek loopt nog. Voorjaar 2017 verwacht NPN de resultaten van het onderzoek.
Veilig niveau
In Nederland geldt op dit moment geen maximum hoeveelheid voor vitamine B6. Op Europees niveau moeten maximale hoeveelheden nog vastgesteld worden. Er is in de wereld geen eenduidig veilig niveau bepaald. De Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA heeft een niveau vastgesteld van 25 mg vitamine B6 per dag. Daarin is echter een controversiële studie meegenomen. Andere autoriteiten hebben deze studie buiten beschouwing gelaten en komen op een veilig niveau dat veel hoger ligt. Zo acht het Amerikaanse Food and Nutrition Board 100 mg vitamine B6 per dag veilig (na toepassing van een veiligheidsfactor op een veilige waarde bij langdurig dagelijks gebruik van 200 mg), evenals de wereldwijde expertgroep voor voedingssupplementen IADSA.
Incidenteel meldingen van bijwerkingen
Bijwerkingen lijken weinig voor te komen. Er zijn enkele gevallen gemeld met neuropathische verschijnselen, zoals tintelende handen en voeten, die zouden samengaan met het gebruik van vitamine B6. Een inventarisatie door NPN bij bedrijven laat zien dat in vijf jaar tijd (2011- 2015) slechts enkele gevallen gemeld zijn bij gebruik van producten met uiteenlopende dagdoseringen. Wel worden regelmatig hoge bloedwaardes B6 gemeld. Maar uit de literatuur blijkt dat er geen relatie is te leggen tussen het optreden van bijwerkingen en de hoogte van de bloedwaarde B6.
Niet dosisafhankelijk
De situaties waarin bijwerkingen optreden zijn nog onduidelijk en ingewikkeld. Naast het feit dat klachten weinig voorkomen, lijken ze niet dosisafhankelijk te zijn. Er zijn meldingen van hoge waardes vitamine B6 in het bloed zonder dat er sprake is van bijwerkingen. Andersom zijn er ook gevallen bekend met klachten en lage bloedwaardes B6. Ongerustheid over hoge bloedwaarden is onterecht, omdat deze een logisch gevolg zijn van het slikken van producten met hoge hoeveelheden B6. Er moet nader onderzocht worden wanneer de verschijnselen optreden en welke individuele situaties tot bijwerkingen kunnen leiden. Op dit moment is nog niet duidelijk welke specifieke situaties ervoor zorgen dat er incidenteel neuropathieverschijnselen optreden en welke rol vitamine B6 daarin speelt. Het instellen van een laag maximum niveau lost dit probleem helaas niet op
Verschillende vormen van vitamine B6
Er zijn verschillende vormen van vitamine B6. In supplementen worden twee vormen toegepast, pyridoxine HCL en pyridoxaal-5-fosfaat. Beiden zijn volgens de EFSA en Europese overheid veilig en bio-beschikbaar. Tot nu toe zijn er geen bijwerkingen bekend bij gebruik van producten met pyridoxaal-5-fosfaat. NPN is een onderzoek bij de universiteit van Maastricht gestart, waarbij wordt gekeken of een bepaalde vorm van vitamine B6 geen bijwerkingen heeft. In het voorjaar van 2017 worden de resultaten van dit onderzoek verwacht.
Waarschuwing op verpakking
Terwijl het mechanisme van bijwerkingen nog verder opgehelderd moet worden heeft NPN uit voorzorg het advies uitgebracht om bij producten met meer dan 25 mg vitamine B6 een waarschuwingstekst op te nemen dat langdurig dagelijks gebruik milde tintelingen of gevoelloosheid in ledematen kan veroorzaken.
Nut van vitamine B6
Vitamine B6 heeft verschillende functies in het lichaam. Het speelt een rol in het energiemetabolisme en in de normale werking van het zenuwstelsel. In een multivitamine zit vaak een lage dosering. In bepaalde situaties willen mensen voor een hogere dosis kiezen. Zo wordt vitamine B6 onder andere ingezet bij ongemakken rondom de menstruatie, zoals prikkelbare gevoelens. Dit hangt samen met het reguleren van de activiteit van hormonen, wat vitamine B6 doet. Een hoge dosering wordt voor specifieke doeleinden gegeven en vaak na raadpleging van een deskundige
*NPN is de branchevereniging voor producenten, grondstofleveranciers, groothandelaren, importeurs en distributeurs van voedingssupplementen. NPN is een actieve vereniging die de gezamenlijke belangen behartigt van zo’n 90 leden.
NPN is in 1983 opgericht met als doel de belangen te behartigen van bedrijven in natuur- en gezondheidsproducten. NPN staat dan ook voor Natuur- en gezondheidsProducten Nederland. In de loop van de jaren is de focus komen te liggen op voedingssupplementen, zoals vitamine- en kruidenpreparaten.
​
Verantwoord aanbod voor consument
​
NPN zet zich ervoor in dat de consument kan beschikken over een verantwoord aanbod van veilige, werkzame voedingssupplementen, voorzien van adequate informatie.
​
Gezond ondernemersklimaat, eigen verantwoordelijkheid en een goed imago
​
NPN hecht belang aan een gezond ondernemersklimaat en pleit voor verminderde regeldruk en het nemen van verantwoordelijkheid door bedrijven. NPN ondersteunt bedrijven hierin met onder andere kwaliteitsprogramma’s en zelfregulering. Daarnaast zet NPN zich in voor een goed imago van de branche.